Micah Toll – một phóng viên người Israel, một tác giả sách bán chạy với nội dung chuyên về pin và xe điện – đến Na Uy để tự mình trải nghiệm về quốc gia đang đi đầu trong xu hướng điện hóa trên toàn thế giới. “Tôi đến Na Uy để nhìn ngắm thiên đường xe điện, nhưng tôi phát hiện ra thứ còn hơn cả sự ngạc nhiên”, Toll viết.
Na Uy hiện nắm giữ danh hiệu quốc gia có số xe điện nhiều nhất theo bình quân đầu người và đang trên đường đạt mục tiêu không còn bán xe động cơ đốt trong kể từ sau 2025. Thực tế, họ đang đi trước kế hoạch.
Mọi chuyện không xảy ra sau một đêm, nhưng sự chuyển đổi thực sự rất nhanh. Chỉ một thập kỷ trước, xe điện chiếm chưa đến 3% tổng doanh số xe mới. Còn giờ đây, tỷ lệ là hơn 80%.
Xe hybrid sạc điện chiếm hơn 10%, có nghĩa xe thuần động cơ đốt trong chỉ chiếm tỷ lệ với một con số. Vì thế, tương lai rất dễ đoán: những chiếc xe động cơ đốt trong sẽ sớm biến mất khỏi Na Uy.
Một mẫu BMW chạy điện thuộc một hãng taxi ở Oslo, Na Uy. Ảnh: Oslo Taxi
Làm cách nào Na Uy đạt được sự dịch chuyển nhanh và ấn tượng như thế?
Đó là nhờ một quá trình được thiết kế để tạo ra những đòn bẩy về kinh tế và xã hội, nhằm đưa xe điện trở nên hợp lý và hấp dẫn hơn, đồng thời gây trở ngại trong việc tiếp cận và sử dụng dòng xe động cơ đốt trong.
Ở Na Uy, người sử dụng xe điện được miễn phí khi qua các trạm thu phí, miễn phí đỗ xe và được giảm thuế. Ngược lại, thuế lại tăng đối với ôtô có khí thải.
Khi xe điện tăng, hệ thống trạm sạc cũng tăng. Hiện có hơn 5.600 trạm sạc nhanh trải dài trên 1.700 km từ phía bắc của Vòng Bắc cực đến miền nam của Na Uy. Trong khi phần lớn người dân sạc xe tại nhà, họ vẫn có thể tìm thấy các trụ sạc công cộng Level 2 cũng như trụ sạc nhanh DC trên khắp đất nước.
Ở Na Uy, đến điện cũng là “xanh”. Quốc gia này tự sản xuất hơn 90% lượng điện từ thủy điện. Và gần như tất cả phần còn lại đến từ năng lượng gió. Na Uy cũng là nhà sản xuất hàng đầu về dầu, nhưng gần như dành hết cho xuất khẩu.
Ở Na Uy, đi đâu cũng gặp xe điện
Thực tế, mỗi lần Toll bước lên một chiếc xe, thì đó là xe điện. Như xe đón trả khách ở khách sạn là xe điện. Taxi ngoài phố là xe điện. Thậm chí, thuyền và phà cũng chạy điện.
Xe không chạy điện đầu tiên mà Toll gặp là một chiếc môtô trượt tuyết. Nhưng cũng có những xe trượt tuyết chạy điện khác.
Các mẫu xe điện thuộc các thương hiệu khác nhau, gồm Mercedes, Lexus và Nissan tại một trạm sạc ở Na Uy vào mùa đông. Ảnh: Micah Toll
Nhưng xe điện không phải mục đích tối thượng
Na Uy thúc đẩy xe điện, nhưng giờ đây, họ đang giảm dần việc sử dụng dòng xe xanh này. Với quốc gia Bắc Âu, dịch chuyển sang xe điện không phải bước cuối cùng để đến với hệ sinh thái giao thông vận tải bền vững.
Thực tế, Na Uy đã bắt đầu giảm dần các chính sách hỗ trợ xe điện nhằm giảm mức độ sở hữu tư nhân. Đi bộ và đi xe đạp đang được khuyến khích ở những thành phố lớn, như Oslo, nhằm giảm mật độ giao thông cũng như mức tiêu tốn năng lượng. Đó là một khái niệm đang được tiếp nhận trên thế giới khi ngày càng nhiều người dân đô thị nhận ra những chiếc xe hơi đang phá hủy không gian sống của họ ra sao.
Na Uy hiện đẩy mạnh những chính sách khuyến khích việc đạp xe và đi bộ, đồng thời với việc phát triển hơn nữa hệ thống giao thông công cộng.
Trong thời gian ở Oslo, Toll không một lần đặt chân lên taxi, dù đều là xe điện. Anh có thể đến bất cứ đâu với việc sử dụng phương tiện công cộng, gồm từ tàu điện đến xe buýt. Xe máy điện và xe đạp điện ở khắp nơi nhờ các công ty chia sẻ phương tiện quy mô nhỏ, dù loại phương tiện này thường chỉ phù hợp vào mùa hè.
Lúc này, ôtô điện là một phần của giải pháp để đạt mục tiêu thực sự ở quốc gia có ít nhất 6 tháng trong năm có tuyết phủ. Đích đến của họ là một cảnh quan giao thông bền vững phục vụ con người với đa dạng tùy chọn thân thiện với môi trường.
Mỹ Anh (theo Electrek)
